Opodatkowanie pożyczek o charakterze incydentalnym

Mogłoby się wydawać, że opodatkowanie transakcji udzielenia pożyczki nie powinno wzbudzać większych kontrowersji. Wątpliwości pojawiają się jednak, gdy podmioty gospodarcze, będące podatnikami VAT, dokonują takich czynności nieregularnie lub incydentalnie. Stąd też materia ta pozostaje nadal przedmiotem zainteresowania podatników, a spór między judykaturą i fiskusem w tym zakresie wzbudza wiele wątpliwości.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o PCC umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku podlegają temu podatkowi. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i ciąży na pożyczkobiorcy.

Zasady ogólne

Ustawa o PCC stanowi, iż zasadniczo nie podlegają podatkowi m.in. czynności cywilnoprawne:

∑ w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,

∑ jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności.

Obowiązek opodatkowania umowy pożyczki podatkiem od czynności cywilnoprawnych powstaje więc z całą pewnością kiedy żadna ze stron nie jest podatnikiem VAT, na przykład w przypadku pożyczek prywatnych (np. między osobami fizycznymi).

Gdy pożyczkodawca jest podatnikiem VAT, a udzielanie pożyczek jest trzonem jego działalności, kwestia podatku VAT jest oczywista. Pożyczenie pieniędzy w zamian za wynagrodzenie (prowizję, odsetki od pożyczki) jest odpłatną usługą, która jest objęta regulacjami ustawy o VAT.

Jednocześnie, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych (a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub...